بدلیل حضور آهک فعال در خاکهای آهکی، زیادی بی کربنات در آبهای آبیاری، کمی مواد آلی مصرف غیر صحیح (پخش سطحی) کود در ســایه انداز درختان و با عنایت به کمی تحرک اکثر کودهای مصرفی علی الخصوص کودهای فسفاته و سولفاته و عدم رعایت مصرف صحیح بهینه کود و آب، درختان میوه در کشور عمدتاً دچار عدم تغذیه صحیح هستند. به همین دلیل بیان روش صحیح کوددهی در باغ های میوه اولویت خاصی یافته است. یکی از بهترین و ساده ترین روشهای صحیح کوددهی اعمال روش چالکود است.
محاسن چالکود را میتوان بشرح ذیل بیان نمود :
1- گیاه نیز همانند انسان، موجود زنده حساس و آگاهی است. چــطور در محدوده اطاقی که انسان زندگی می نماید اگر غذای گرمی وارد شود. از طریق بوی غذا انسان متوجه شده و برای تأمین نیاز غذایی خود به آن سمت حرکت می نماید، گیاه نیز تقریباً همین احساس را داشته و اگر در محلی غذای خوب آماده ای در اختیار درخت بگذارند به آن جهت ریشه دهی خواهد داشت تا نیاز آبی و غذایی خود را تأمین نماید.
2- در چالکود بدلیل مصرف کودهای آلی، کودهای سولفاته و گوگرد محیط، اسیدی می باشد، تحت چنین شرایطی حضور یونهای بی کربنات فراوان در آب آبیاری به لحاظ ترشح فراوان یون هیدروژن در محیط چالکود، مسئله ساز نبوده، به عبارت دیگر با اسیدی کردن محیط غذای درخت، جذب مواد غذایی با سهولت بیشتری انجام می گیرد.
3- بدلیل کمی مواد آلی و زیادی کربنات کلسیم، خاکهای زیر کشت باغ ها از نفوذ پذیری کمی برخودار بوده و ریشه دوانی درختان فعال نمی باشد. با اسیدی کردن چالکود در فاصله متناسب از طوقه درخت میوه، نفوذ ریشه های فعال با سرعت بیشتری انجام گرفته و غذا با سهولت بیشتری در اختیار گیاه قرار می گیرد.
4- در روش چالکود بدلیل تهویه مطلوب، ریشه ها از رشد بهتری برخوردار بوده و رنگ ریشه های فعال سفید و خوشرنگ و با تراکم فراوان خواهد بود.
5- در روش چالکود دیگر نیازی به پابیل درختان میوه که هزینه بری فراوانی داشته و گاهی در اثر بی مبالاتی و نبود دقت کارگران ریشه های فعال درختان شدیداً آسیب پذیر میگردد، و از نظر اقتصادی نیز این روش به صلاح و خیر باغدار است. باغدار برای هر چند سال یکبار با احداث دو الی چهار چالکود در سالهای بعد نیازی به پای بیل خاک نخواهد داشت.
6- راندمان و کارآیی مصرف کود در روش چالکود به مراتب بیشتر از روش پخش سطحی می باشد. چون ریشه ها مستقیماً غذای مطلوب خود را تأمین می کنند لذا غذای سالم برای چند سالی بدون زحمت در اختیار درخت خواهد بود.
چگونگی اجرای روش چالکود در باغ های میوه :
1- محل حفر چاله : در ابتدا بایستی چاله هایی در نزدیکی تنه درختان حفر شود. این چاله ها در ــــ قسمت انتهای سایه انداز درختان حفر شود. علت حفر چاله ها در قسمت انتهایی سایه انداز درخت آن است که بیشتر ریشه های جوان و فعال در این منطقه قرار میگیرند. توانایی ریشه های جوان و فعال در جذب آب و عناصر غذایی بیش از ریشه های اصلی و قطور درختان می باشد.
در ضمن حفر چاله در چنین مناطقی به ریشه های اصلی و قطور درختان صدمه نمی رساند. محل چاله باید در جایی باشد که آب آبیاری حتماً به طریقی آن را خیس کند.
2- تعداد چاله : در صورتی که تعداد چاله کم باشد تماس ریشه درختان با مناطق اصلاح شده خاک کم بوده و اثر بخشی روش کامل نیست. افزایش تعداد چاله نیز هزینه بر و پر خرج خواهد بود. در مجموع برای درختان میوه بیش از 10 سال دو تا چهار چاله برای هر درخت توصیه می شود. در باغ های پر تراکم تعداد، به یک چاله بین هر درخت محدود می گردد.
3- قطر و عمق چاله : در باغ ها حفر چاله ها با وسایل معمولی چون بیل و کلنگ انجام می شود. در چنین حالتی قطر چاله ها بین 30 تا 50 سانتی متر خواهد شد. در صورتی که از مته پشت تراکتوری استفاده شود. قطـــر چاله حدود 35 سانتی متر خواهد بود. عمق چاله بستگی به عمق پراکنش ریشه های درخت دارد. در عمل معمولاً عمق 40 تا 50 سانتی متری مناسب می باشد.
4- چگونگی پر کردن چاله ها : خاک خارج شده از چاله ها را بصورت یکنواخت در فاصله بین ردیفهای درختان پخش و از باز گرداندن دوباره آن به داخل چاله خودداری کنید. چاله ها را با مخلوطی از ماده آلی (کود دامی یا خاک برگ یا کمپوست) و کود شیمیایی مناسب پر کنید. هنگامی که برای اولین بار چاله را پر می کنید. بهتر است ابتدا کود دامی مورد نیاز برای پر کردن چاله را با کودهای شیمیایی به خوبی مخلوط نموده و سپس درون چاله بریزید با لگد کردن کود در داخل چاله تا حدی آن را بفشارید و در صورت نشست مجدداً کود دامی بیفزایید تا هم سطح خاک شود. راجع به نوع و مقدار مصرف کودهای شیمیایی با متخصصین تغذیه گیاه مشورت نمایید.کلمات کلیدی:
|
عناصر معدنی |
علائم |
تیمار |
|
ازت (N) |
در مراحل ابتدایی سوزش نوک برگها و اگر خیلی شدید باشد همه برگها به حالت قهوه ای سوخته در آمده و در نهایت خشک شده و بـــرگها می ریزند میوه درختانی که مقدار زیادی ازت به آنها داده باشند ولی به درجه مسمومیت نرسیده باشد درشت تر از معمول باسنج صاف و خیلی نرم و خیلی زود در انبار در معرض گندیدگی فیزیولوژیکی قرار گرفته و فاسد می شوند. برگها سبز تیره ، ضخیم و خشن هستند |
احتراز از دادن کودهای ازته برای مدتی و تنظیم هرس |
|
منیزیم (Mg) |
قهوه ای شدن ریشه ها و آوندهای داخـل چوب و توقف رشد ریشه ها، از بین رفتن ریشه های موئی و بعداً ًتمام ریشه ها و سپس برگها |
این حالت با عمل متقابل آهک و خنثی کردن آن قابل ترمیم است |
|
مس |
کمبود آهن و بروز علائم مربوط به آن |
افزودن مقداری آهک به محلولهای مسی که جهت مبارزه با امراض قارچی بصورت سالیانه مصرف می شود |
|
منگنز (Mn) |
در اثر زیادی منگنز در درختان سیب یک حالت خاص که به آن اصطلاحاً (سرخچه سیب) می گویند بـروز می کند و آن عبارت است از ظاهر شدن تعداد زیادی شاخه های کوتاه و سیخ مانند که شبیه جوش زدن پوست انسان در اثر مرض سرخچه در روی شاخه ها خودنمایی می کند |
|
|
پتاسیم (K) |
در مرکبات زیادی پتاسیم موجب می شود برگها بریزندو پوست میوه کلفت و نسج آن خشن و کم آب شود همچنین موجب بـــروز کمبود منیزیوم در گیاه می شود |
|
|
گوگرد |
افراط در مصرف مواد سولفوره در درختان زردآلو و سیب موجب زرد شدن برگها پیش از موعد و خزان بیموقع و توقف رشد میوه ها خواهد شد و همچنین باعث جذب بیش از حد مواد قلیل، مانند مس، آهن و منیزیوم شده که خود سیب بروز عوارض ناشی از مصرف زیادی عناصر مذکور خواهد گردید |
|
|
بر |
در گردو علائم مسمومیت از بُر ابتدا با قهوه ای شدن کناره برگها شروع می شود، بعدها در ماههای شهریور و مهر، فاصله بین رگبرگها نیز به این رنگ در می آیند این قبیل برگها خیلی زود خزان می کنند. |
|
کلمات کلیدی:
|
عناصر معدنی |
علائم |
تیمار |
ملاحظات |
|
ازت (N) |
گیاه سبز روشن تا زرد، شاخه ها کوتاه و برگها کوچک می شوند. |
کود ازته ممکن است پخش شده، به لوله آبیاری اضافه گردیده یا برای پاسخ سریع اوره روی گیاه محلول پاشی شود (6 کیلوگرم اوره در 1000 لیتر آب) |
با آبیاری زیاد و بارندگی سنگین به راحتی از خاک شسته می شود. کمبود آن در باغ های فراموش شده معمول است.
|
|
فسفر (P) |
برگهای کوچکی که ممکن است رنگ ارغوانی مایل به قرمز داشته و زودتر از حالت طبیعی رنگ پاییزی را نشان دهند. |
معمولاً بصورت کود در خاک بکار می رود اما ممکن است آمونیوم پلی فسفات در سیستم آبیاری قطره ای استفاده شود. |
به سرعت در خاک بصورت باند درآمده و ممکن است غیر قابل دسترس برای گیاه شود بهتر است قبل از کاشت گیاه به خاک اضافه شود. |
|
پتاسیم (K) |
حواشی خاکستری روی برگهای پیر که ممکن است خشک شوند. |
استفاده از کودهایی که در خـــــــاک استعمال می شوند ممکن است نیترات پتاسیم در آبیاری قطره ای بکار رفته یا سولفات پتاسیم (10کیلوگرم در 1000 لیتر آب) روی برگها پاشیده شود. |
کاربرد بیش از حد پتاسیم ممکن است باعث کمبود منیزیم یا کلسیم شود. |
|
منیزیم (Mg) |
برگهای پیر حواشی و انتهای زرد داشته، گاهی رنگ قرمز تا قهوه ای در مرکز برگ ایجاد می شود. |
سولفات منیزیم در خاک بکار برده شود. برای پاسخ سریع سولفات منیزیم (10-5کیلوگرم در 1000 لیتر) در بهار محلول پاشی شود. |
اگر کمبود زیاد باشد 3 یا 4 بار محلول پاشی در مدت زمان دو هفته ای ممکن است انجام شود. در مرکبات بیشتر معمول است.
|
|
کلسیم (Ca) |
خاک کمتر باعث کمبود آن می شود اما چون حرکت آن در گیاه کند است گاهی ممکن است کمبود آن در میوه ایجاد شود. |
این عارضه میتواند بوسیله چندین بار محلولپاشی نیترات کلسیم یا کلرید کلسیم در طول فصل رشد و با غوطه وری پس از برداشت میوه داخــــل نمک کلسیم (معمولاً کلرید کلسیم) کاهش داده می شود |
|
|
منگنز (Mn) |
برگهای زردی که گاهی از برگهای دارای کمبود ازت یا منیزیم به ســـختی مشخص می شود. |
محلول پاشی در بهار با 6kg سولفات منگنز، kg 8 آهک هیدراته در 1000 لیتر آب |
عمدتاً در هلو و شلیل دیده می شود. |
|
بر (B) |
مــرگ برگهای جوان، ریزش جوانه ها، میوه لکه دار و بدریخت |
استفاده از 200-100 گرم بوراکس برای هر درخت یا محلول پاشی برگها با 2-1 کیلوگرم بوراکس در 1000 لیتر |
تنها زمانی برُ استفاده کنید که کمبود آن ثابت شده زیادی بُر زیانبارتر از کمبود آن است. |
|
آهن (Fe) |
زرد شدن مشخص برگهای جوان |
محلول پاشی کلات آهن (2-5/1 کیلوگرم در 1000 لیتر) یک یا دوبار در هر فصل. |
در خاکهای قلیایی خیلی معمول است. |
|
روی (Zn) |
برگهای جوان شبیه روزت(بیساگ)متراکم شده وممکن است باریک، سبز رنگ پریده یازردشوند |
محلول پاشی با کلات روی (2-1 کیلوگرم در 1000 لیتر) بلافاصله پس از باز شدن برگها. |
عمدتاً در هلو، شلیل، انگور و مرکبات یک مسأله است. |
کلمات کلیدی:
