زئولیت در کشاورزی باعث اصلاح تاثیر کود های شیمیایی می شود و بهتر است با سایر کودهای شیمیایی ترکیب گردد. در این صورت باعث رشد بهتر گیاه و در نتیجه باعث افزایش بازده محصول می کردد.

     زئولیت بطور موفقیت آمیز در سطح گسترده ای از مزارع غلات، سبزیجات، باغات انگور و سایر میوه جات استفاده شده است. مصرف زئولیت باعث جذب مواد ارزشمندی از قبیل نیتروژن(N)، پتاسیم (K)، کلسیم، منیزیم و سایر عناصر در بخش ریشه می شود و در مواقع نیاز آن را در اختیار گیاه قرار می دهد.

       مقدار بیشتری از کود های شیمیایی معمولا در اثر تبخیر یا تراوش، در اختیار ریشه قرار نمی گیرد و این در خاک های ماسه ای بسیار مشهود است. بنابراین یکی از مزیت های زئولیت در آنگونه خاک ها جلوگیری از هدر رفتن مواد مغذی آنها و در نتیجه باعث افزایش رشد گیاه است. حال به جایگاه زئولیت در کشاورزی و مزیت های آن که در بالا مقدمتا آورده شد، فهرست وار اشاره می شود:

-          افزایش نسبت خاکدانه های مقاوم در آب.

-         کوتاه شدن زمان تخمیر کودهای دامی به میزان 4 تا 5 برابر.

- پاستوریزاسیون کودهای آلی، کمپوست ودامی و نیز از بین بردن عناصر سمی و قارچی موجود در آنها.

-          افزایش تولید و مرغوبیت محصولات کشاورزی.

-          جلوگیری از سوختگی ریشه گیاهان و بهبود رشد ریشه و گیاه.

-          جلوگیری از شستشوی ازت خاک در اثر آبیاری و باران.

- جلوگیری از شستشوی کودهای شیمیایی و دامی در اثر آبیاری وباران و افزایش بهره و بازده آنها.

-          جلوگیری ازفرسودگی وهدر رفتن خاک به سبب قابلیت بالای جذب آب و رطوبت.

-          جذب رطوبت های موجود در هوا و خاک و آزاد سازی تدریجی آن به خاک.

-          کاهش و صرفه جویی بسیار زیاد در مصرف آب.

-          بهبود تهویه مطلوب خاک و تامین اکسیژن مصرفی.

-          از بین بردن عناصر سمی موجود در خاک و آب از جمله سدیم، سرب و کادمیوم.

-          بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک.

-          بهبود شرایط سیستم اکولوژیک.   

-          تقویت یسیار مطلوب خاکهای کشاورزی تحت کاشت گیاهان غده ای مانند سیب زمینی، پیاز و چغندر.

-          جلوگیری از فقیر شدن خاک از مواد اولیه به دلیل خاصیت تبادل یونی بالا.

- استفاده گیاه از تمام عناصر موجود خاک به سبب بالا بودن خاصیت تبادل یونی زئولیت.

-          تنظیم ph خاک و متعادل کردن آن در حد مطلوب به دلیل خاصیت پونی.

-          افزایش مقدار، جذب و انتقال ویتامین C در میوه و گیاه.

-          بهبود کیفیت پوسته محصولات در نتیجه، افزایش توان انبارداری آنها.

-          افزایش ارتفاع، شاخ و برگ، تعداد پنجه ها و انشعابات گیاهان و درختان.

-          افزایش وزن و تعداد محصولات گیاهی.

-          کاهش تعداد نارس ها و ریزش شکوفه ها.

-          تنظیم پتاسیم خاک و در نتیجه بهبود کیفیت گیاه و مرغوبیت میوه و مزه آن.

-          افزایش مقاومت گیاه در مقابل فساد وبیماریها.

-          افزایش موجودی مواد معدنی مفید و مورد نیاز بدن در محصولات گیاهی.

-          تاثیر مثبت و بسیار محسوس در رنگ و طعم محصولات گیاهی.

-          افزایش ماندگاری محصولات در انبار به صورت کاملا بهداشتی و سالم.

-          جلوگیری از خرابی و فساد محصولات در انبار به مدت طولانی بعد از فصل برداشت.

-          افزایش توان نگهداری محصولات در انبار به مدت طولانی.

- تصفیه کامل و سالم سازی پسآبهای آلوده شهری و استفاده در آبیاری مزارع و باغات.

- تصفیه و پاکسازی کودهای حیوانی از آلودگی های میکروبی، قارچی و... به خصوص آفلاتوکسین.

-          افزایش فعالیت های بیولوژیکی و میکروارگانیسمی.

-          افزایش ضریب جذب گیاه .

-          عامل رشد و تقویت گیاه.

-          افزایش شادابی، نشاط و حجم محصولات کشاورزی.

-          کاهش شوری خاک و آب.

شرح گیاه : انار درختی است که منشأ آن به تفاوت ایران و بین النهرین و همچنین نواحی شمالی آفریقا ذکر شده است ولی از قرائن تاریخی استنباط می گردد که از قدیم الابام در منطقه وسیعی از ایران مانند کردستان،بلوچستان و امتداد و آن تا افغانستان به حالت وحشی وجود داشته و بعداً از آنجا به نواحی دیگر انتقال یافته است امروزه این میوه در همه کشورهای اطراف دریای مدیترانه کاشته می شود .درخت انار دارای ساقه ای ناهموار با چوب محکم و پوشیده از پوستی به رنگ مایل به سبز است شاخه های متعدد آن شکل نامنظم و رنگ قرمز مخصوص دارند و غالباً نیز در انتها به نوک تیزخار مانند ختم می شوند برگهائ آن متقابل ، شفاف ، ساده (گاهی منفرد یا فراهم حتی در شاخه های مختلف یک درخت) و گلهای آن درشت و شامل گلبرگهای به رنگ قرمز مایل به ارغوانی است. از اختصاصات آن این است که کاسه گوشتدار آن پس از تشکیل میوه نیز در قسمت مادگی آن به پیاله نهنج پیوستگی دارند بطوریکه مجموعه آنها تخمدانی تحتانی و شامل برچه های فراهم در یک تا سه ردیف منطبق به هم بوجود می آورد. میوه آن کروی به بزرگی یک نارنج گاهی بزرگتر و دارای پوستی ضخیم و قرمز رنگ و یا نازک و ناهموار است. دانه های فراوان انار هر یک در بخش آبدار و قرمز رنگ یا به صورتی رنگ محصور است بعضی از نژادهای این درخت گلهای سفید و برخی نیز دانه های محصور در یک قسمت گوشتدار سفید مایل به صورتی دارند.

انواع

انار را می توان طبق مزه میوه آن به انواع شیرین، میخوش و ترش تقسیم کرد، انواع شیرین درختهای انار با داشتن برگهای سبز روشن و خار و قد نسبتاً کوتاهتر از انواع ترش و میخوش متمایز می شوند انواع ترش و میخشوش آن دارای قدی بلندتر و برگهای سبز تیره اند. طبق رنگ پوست به انواع زرد، قهوه ای و قرمز تقسیم می شوند با استفاده از رنگ دانه های میوه به انواع دانه سفید و دانه قرمز و روش و دانه قرمز تیره می توان آنها را تقسیم نمود. با مقایسه بزرگی درختچه ها به انار پا بلند و پاکوتاه رده بندی کرد.

نیاز اکولوژیکی

آب و هوا :

درخت انار بومی مناطق استپیی معتدل است و در نقاطی که زمستانهای نسبتاً معتدل داشته باشند کاشته می شود آب و هوا ایده آل برای رشد خوب درختان انار زمستانهای خشک و معتدل و تابستانهای نسبتاً گرم و خشک و حدود 40 درجه سانتی گراد است. هوای گرم تابستان نباید مرطوب باشد تا درخت انار بتواند در آن خوب رشد کرده و محصول دهد. برای رسیدن و محصول خوب دادن نیاز به طول زیاد روز دارد بطوری که مدت تابش روزانه نورخورشید زیاد باشد. انار سرمای زمستانی 12 تا 15 درجه سانتی زیر صفر را تحمل می کند ولی در هنگام فعال شدن نهال یا پیش از خواب زمستانی سرمای صفر درجه نیز می تواند صدمات قابل ملاحظه ای به درخت وارد کند.

آبیاری

باران مورد نیاز انار 500 تا 600 میلی متر در سال است درمناطق خشک کمبود بوسیله آبیاری جبران می شود آبیاری باید به طور صحیح به مقدار لازم و در فواصل معین صورت گیرد. از هنگام شروع گل دادن فواصل بین دو آبیاری را کوتاه می کنند. در سه سال اول پس از کاشت نهالها هر 7 تا 11 روز حداقل یکبار آبیاری می کنند پس از شروع باردهی فاصله بین دو آبیاری را می توان زیاد تر کرد.

خاک

بهترین نوع زمین برای رشد انار زمینهای سبک شنی رسی است که PH آن 5/6 تا 8 باشد. ولی بطور کلی انار در همه نوع زمین می روید و محصول می دهد زمینهای سنگین رسی کمترین استعداد را برای کاشت انار دارد ولی با این وجود در زمینهای شمال ایران که خاکشان رسی است درختهای انار به صورت وحش در جنگلها و به حالت خودرو به تعداد زیاد وجود دارند.میوه ها در زمینهای رسی معمولاً کوچک می شوند و بجز انار ترش سایر انارها در زمینهای رسی تغییر مزه داده و خوردن آنها چندان مطلوب نیست. پیش از کاشت نهالها باید زمین را آمده کرده لذا باید زمین را کودپاشی کرده و شخم زد تا کودها به داخل فرستاده شوند. آنچه برای رشد و محصول دادن انار خیلی مهم می باشد عملیات زراعی منظم از قبیل :یخ آب زمستانه،شخم پای درختان است شخم باید سطحی باشد چون ریشه انار در عمق نسبتاً کمی پخش می شود. عمق شخم در دوران میوه دهی بیش از 15 سانتی متر توصیه نشده است. در زمینهای نسبتاً شور درخت انار مقاومت دارددرخت انار در زمینهایی که سایر درختان میوه حتی رشد هم نمی توانند بکنند (مثل زمینهای سنگلاخی) می تواند زندگی کرده و محصول خوبی بدهد، بشرطی اینکه آب مورد نیاز آن تامین گردد.

کود

ریشه های انار به دلیل ضعیف بودن قدرت جذب مواد غذایی کمترین عکس العمل را در مقابل کود از خود نشان میدهند لذا مقدار کود در واحد سطح را زیادتر کرده تا گیاه بتواند از کود زیاد نیاز حقیقی خود را جذب کند لذا قبل از کاشت نهالها 50 تن کود حیوانی 80 کیلو کود ازته به صورت N و 50 کیلو کود فسفر به صورت P2O5 و بالاخره 50 کیلو کود پتاسی به صورت K2O در هر هکتار به زمین داده آنرا شخم عمیق زده تا کودها به عمق خاک رفته و نتوانند به موقع در دسترس ریشه های درخت چه انار قرار گیرند و گیاه از آن استفاده کند. نیاز درخت انار به کلسیم زیاد است لذا حدود 50 کیلوگرم کود آهکی به صورت Cao در هر هکتار به زمین اضافه می کنند سالهای اول زندگی درختچه انار به هر هکتار 100 کیلو ازت، 40 کیلو فسفر و 40 کیلوگرم پتاس داده می شود.

ازدیاد

ازدیاد درختچه اگر چه به وسیله بذر هم امکان پذیر است ولی رواج ندارد زیرا گیاه بدست آمده لزوماً تمام خواص گیاه مادر را ندارد روش مناسب ازدیاد درختچه انار از طریق غیر جنسی قلمه می باشد قلمه زدن می تواند در پائیز یا بهار زیرگر مخانه یا در هوای آزاد صورت گیرد. قلمه ها را می توان حتی در محل اصلی کاشت.مهمترین خواص خوب یک گیاه قلمه دهنده انار عبارتند از : (1) میوه هایش درشت باشند. (2) میوه ها پوست نازک باشند. (3) دانه ها درشت و آبدار باشند. (4) شیرین و خوشمز باشند. (5) قرمز یاقوتی و یا حتی قرمز بنفش باشند. (6) در مقابل امراض مقاومت خوبی داشته باشند.قلمه ها به بزرگی 50 تا 60 سانتی متر انتخاب شده و قبل از کاشتن آنها را 24 ساعت داخل آب می گذارند تا خوب آب به خودشان بگیرند. قلمه را باید در فصلی کاشت که درخت برگ نداشته باشند. انار پاجوش هم می دهد و ازدیادش به وسیله پا جوش نیز امکان پذیر است. شرایطی که برای قلمه ذکرشده برای پا جوش هم مهم است تعداد ریشه های پا جوشها هر چه زیادتر باشد بهتر است چون ساده تر می گیرند. انار به وسیله پیوند هم قابل ازدیاد است معمولاًً از پیوند شکمی ، لوله ای و اسکنه ای استفاده می شود.

کاشت

پیش از کاشت نهالها به زمین کود داده و به دنبال آن شخم عمیق زد تا خاکها در عمق نسبتاً زیاد نرم شده و ریشه های سطحی و معمولاً ضعیف و کم قدرت درختچه ها بتوانند آسانتر به عمق خاک نفوذ کنند. (میزان کود 50 تن کود حیوانی 80 تن کود ازته به صورت N و 50 کیلو کود فسفره به صورت P2O5 و 50 کیلو کود پتاسی به صورت K2O در هر هکتار)سپس به حفر چاله هایی به عمق 50، طول 50 و عرض 50 سانتی متر می پردازند. باغ انار باید روی نظم و نقشه احداث شود چاله ها روی ردیف مشخصی کنده می شوند آنگاه نهالهایی که از 24 ساعت پیش در آب خوابانده شده بودند در هر چاله 3 یا 4 عدد قرار می دهند. بهتر است طول نهالها بیش از 60 سانتی متر باشد. هنگام خاک ریزی به داخل چاله ها نیز مقداری کود فسفره با خاک مخلوط می کنند. فاصله چاله ها از یکدیگر را حدود 3 یا 4 متر می گیرد. انار کاری را می توان در زمینهایی که به صورت جوی و پشته ترتیب داده شده اند نیز انجام داد به طوری که آب از داخل جویی که زیر پشته کنده شدند گذشته و ریشه های گیاهان را آبیاری کند. در هر حالت بلافاصله بعد کاشت باید آبیاری را آغاز کرد. درخت انار نیاز به روزهای طویل و تابش زیاد خورشید دارد تا بتواند رشد کرده میوه دهد.

داشت

هرس

هرس درختچه انار منحصر به حذف شاخه های آفت زده و خشک شده و همچنین فرم دادن به درختچه می باشد . درخت انار پاجوشهای زیادی می دهد چیدن پا جوش به منظور ازدیاد آنها با برای فروش خود عملاً نوعی هرس برای درختان انار به حساب می آید. معمولاً درخت انار را در زمستان پیش از پیدایش برگهای تازه هرس می کنند برای فرم دادن هر گاه بخواهند درختهای انار پاکوتاه باشند نهالها را پس از کاشتن در ارتفاع 30 تا 40 سانتی متر از سطح زمین قطع می کنند (سر می زنند) تا جوانه های جانبی خوابیده بیدار شده شروع به رشد کنند و تاج درخت را بوجود آوردند اگر تصمیم به داشتن درختهای پابلند باشد نهالها را در ارتفاع 70 تا 80 سانتی متر سر می زنند.مهمترین بیماریهای درخت انار :1- شته سبز انار 2- کرم انار 3- کرم میوه ریز4- کنه قرمز 5- آفتاب سوختگی 6- ترک خوردگی انار گنجشک 8- کمبود عناصر (آهن ، ازت ، مس ، روی)

برداشت

اوایل پائیز زمان برداشت میوه است ولی بر خلاف سایر میوه ها در برداشت میوه عجله لازم نیست. چون انار می تواند ماهها روی درخت باقی بماند بدون اینکه خراب شود با حتی آسیبی ببیند. زمان چیدن میوه موقعی است که پوست و دانه های انار رنگ مشخصه خودش را گرفته باشد. از این زمان تا حدود 2 ماه بعد هر وقت لازم بود می توان انار را چید. عمر درخت انار طولانی است درختانی وجود دارند که در سن 200 سالگی نیز باردهی آنها حفظ شده است.

صلاح کننده خاک: 

نیاز به اصلاح و شستشو اساسا مبتنی بر شوری خاک، درصد سدیم قابل تعویض   (ESP)، کربنات و بی کربنات محلول در آب، بافت و رس های موجود در خاک می باشد. بافت و مینرالوژی خاک بر مقدار سدیمی قابل تعویض و مقدار آب مورد نیاز برای شستشوی خاک تأثیر می گذارد. اگرچه برای خاک EPS برابر 15 نقطه بحرانی می باشد ولی این عدد برای خاک های شنی و مناطقی که دارای آب شور هستند قابل قبول است. در صورتی که ESP خاک حدود 10-7 و یا کمتر از این مقدار باشد، نفوذپذیری خاک کاهش می یابد بویژه زمانی که نمک موجود در آب آبیاری کم باشد و نسبت رس های متورم شونده در خاک کمتر از 2:1 باشد.

کاربرد مقدار مناسبی از اصلاح کننده و شستشوی خاک به منظور انتقال نمک های محلول سدیمی تعویض شده به پایین منطقه ریشه، اساس احیای خاک را تشکیل می دهد. معمولا اصلاح کننده های تولید کننده اسید برای خاک های آهکی مناسب هستند ولی برای خاک های غیر آهکی بهتر است از نمک های خنثی استفاده شود. برای انتخاب اصلاح کننده مناسب باید اطلاعات کافی در مورد مقدار آهک موجود در خاک وجود داشته باشد. ملاحظات اقتصادی را هم باید برای انتخاب اصلاح کننده در نظر گرفت. علاوه بر این تفاوت های اساسی که مواد مختلف با یکدیگر دارند مثل تفاوت در زمان بکار بردن آن ها، ابزار مورد نیاز برای بکار بردن آن ها، و همچنین نوع کشت و کیفیت آب آبیاری بر انتخاب نوع اصلاح کننده در نظر گرفته شود.موادی که برای اصلاح خاک بکار می روند شامل موارد زیر می باشد.

ژیپسم :

حلالیت، اندازه ریز ذرات، و درجه خلوص ژیپسم، خواصی هستند که بر مؤثر بودن ژیپسم به عنوان اصلاح کننده خاک تأثیر می گذارند. حلالیت ژیپسم در آب کم است ولی در حضور نمک های دیگر حلالیت آن افزایش می یابد. ژیپسمی که به عنوان اصلاح کننده خاک به کار می رود باید دارای اندازه ذرات بسیار ریز باشد و همچنین برای محاسبه مقدار مورد نیاز برای خاک باید در جه خلوص آن مشخص باشد. ژیپسمی که به صورت محصول جانبی صنایع اسید فسفریک تولید می شود حاوی مقادیر زیادی فسفر می باشد.

ژیپسم زمانی به عنوان اصلاح کننده در خاک بکار برده می شود که خاک زمین کشاورزی در اثر کشت، سفت و مسطح شده باشد. برای اختلاط ژیپسم با خاک، از یک دیسک سبک استفاده می شود. اختلاط ژیپسم با خاک در زمان شخم زدن زمین مناسب نیست به دلیل اینکه نفوذپذیری خاک باید تنها در سطح خاک افزایش یابد. تدفین ژیپسم در عمق خاک نیز کمکی به اصلاح نفوذپذیری و شستشوی خاک نمی نماید. برای رسیدن به حداکثر سرعت نفوذپذیری سطح خاک باید در همان شرایط سخت و متراکم نگه داشته شود. خاک در دو مرحله شسته می شود. پس از شستشوی اول باید خاک کاملا خشک شود. بدین ترتیب با شستشوی دوم معمولا بیشتر نمک ها از خاک شسته می شوند. بعد از اینکه خاک به اندازه کافی خشک شد می توان کشت گیاه را آغاز نمود. ژیپسم مورد استفاده با سرعت معقولی وارد فاز محلول خاک می شود که به رشد گیاه صدمه نمی زند. ژیپسم مطابق واکنش زیر با خاک واکنش می دهد:

در این معادله اندیس (ad) نشان دهنده حالت قابل تعویض بودن و جذب شده می باشد. سدیم سولفات محلول تولید شده با شستشوی خاک با آب آبیاری خارج می شود.

سولفوریک اسید:

سولفوریک اسید (H₂SO₄) بطور مو فقیت آمیزی برای خاک های آهکی مورد استفاده قرار می گیرد. عملکرد سولفوریک اسید معمولا نسبت به سایر اصلاح کننده ها برای خارج کردن سدیم موجود در خاک های آهکی بسیار عالی است. واکنش سریع سولفوریک اسید با خاک و تشکیل ذرات کلوئیدی ژیپسم و افزایش حلالیت نمک های محلول که در خاک تجمع یافته اند دلایل عملکرد مناسب سولفوریک اسید در خاک های آهکی می باشند.

فرو و آلومینیم سولفات که در منطقه تماس و در pH پایین تولید می شوند نیز ممکن است به اصلاح خاک کمک نمایند. عملکرد مناسب سولفوریک اسید در اصلاح خاک به صورت توضیح داده شده است:

در خاک های شور که حاوی مقدار کافی سنگ آهک (CaCO₃) هستند، گوگرد عنصری و اسید سولفوریک معمولا به عنوان اصلاح کننده خاک استفاده می شوند. از آنجاییکه گوگرد عنصری با عملکرد میکرو ارگانیسم های موجود در خاک به اسید سولفوریک تبدیل می شود، بجز زمان لازم برای اکسیداسیون بیولوژیکی، از نظر تئوری عملکرد این دو ترکیب معادل یکدیگر است. در بیشتر موارد در صورتی که اصلاح کننده به مقدار کافی در خاک وجود داشته باشد، عمل گوگرد عنصری و اسید سولفوریک برای خارج کردن سدیم جذب شده، با واکنش زیر نشان داده می شود:

نمک سدیم محلول، Na₂SO₄ و NaHCO₃ با شستشو با آب آبیاری از خاک خارج می شود. در صورتی که اصلاح کننده به مقدار کافی در خاک بکار برده نشود عملکرد گوگرد و اسید سولفوریک در خاک به صورت زیر نشان داده می شود:

گاز دی اکسید کربن تشکیل شده وارد اتمسفر می شود. در حداکثر راندمان، هر اتم گوگرد می تواند چهار اتم سدیم جذب شده را تعویض نماید؛ در راندمان پایین هر اتم گوگرد، دو اتم سدیم را تعویض می نماید. راندمان بالای سولفوریک اسید معادل گوگرد عنصری(S⁰) است. احتمالا تحت شرایط میدانی هر اتم گوگرد سه اتم سدیم را تعویض می نماید.

سولفوریک اسید به راحتی با استفاده از تانک هایی که بر روی یک تریلر قرار داده شده ذر جاهای مختلف زمین کشاورزی می تواند بکار برده شود. از تجهیزات پاشنده نیز می توان استفاده نمود ولی شدت پاشش باید به حدی باشد که بخش های سخت خاک را بتواند بشکند و امکان نفوذ اسید به داخل خاک را فراهم نماید. بعد از بکار بردن سولفوریک اسید در خاک، آب شستشو بکار برده می شود و بعد از خشک شدن نسبی خاک زمین برای کشت آماده است. شستشو باید به حدی باشد که از خارج شدن سدیم از منطقه ریشه اطمینان حاصل شود. در صورتی که شستشو به اندازه کافی انجام نشود، کلسیم با CO₂ آزاد شده واکنش داده و سدیم  تمایل دارد که به محل های تعویض باز می گردند. سولفوریک اسید با خاک های آهکی خیلی سریع واکنش می دهد اما این اسید بسیار خورنده و خطرناک است. بنابراین برای بکار بردن سولفوریک اسید، باید از اپراتور های آموزش دیده استفاده نمود.

مقدمه: 

بیماری آتشک یا همان فایر بلایت که توسط یک نوع باکتری ایجاد می شود یکی از شدیدترین ومخرب ترین بیماری درختان میوه دانه دار محسوب می شوند که بیشترین خسارت رابه درختان گلابی، سیب وارد می کند .انتخاب نام آتشک یاسوختگی آتشین برای این بیماری ظاهرا به جهت توصیف وضعیت درختان مبتلا بهترین انتخاب بوده است چراکه با داشتن شاخه ها وبرگهای سیاه شده، ظاهری کاملاً مشابه به یک درخت آتش گرفته به خود می گیرد .بیماری آتشک نه تنها منجر به کاهش سالیانه محصول درخت می گردد بلکه به واسطه انهدام شاخه های کوچک میوه دهنده وشاخه های اصلی وگاه تمام درخت باعث کاهش محصول در سالهای بعد نیز می شود ونهالهای مبتلا در خزانه ها به علت آلودگی به باکتری غیر قابل فروش شده و آلودگی درخت منجر به مرگ آن می گردد به همین جهت خسارت شدیدی در باغات میوه ایجاد می کند .

علائم بیماری :

علائم بیماری آتشک بجز در موارد استثنایی براحتی قابل تشخیص بوده وبه آسانی می توان از علائم سایر بیماریهای سیب وگلابی تمیز داد .بارزترین علائم این بیماری برروی درختان گلابی، به و سیب ،وجود برگها وشکوفه های به ظاهر سوخته برروی شاخه ها است هنگامیکه شاخه های تازه وجوان آلوده باشند انتهای شاخه ها خم شده وحالت عصایی به خود میگیرند که به آن سر عصایی شدن شاخه هامی گویند .اولین علائم بیماری معمولاًبرروی گلها ظاهرمی شود بطوریکه ابتدا گلها حالت آب سوخته پیدا کرده وآنگاه پژمرده وچروکیده می شوند وبه رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در می آیند . شکوفه های آلوده ممکن است بیفتند ولی معمولا بصورت آویزان وچسبیده باقی می مانند پس از شکوفه ها شاخه های جوان وتُرد وآبدار ویا جوشهای اطراف درختان حساسیت بیشتری به این بیماری نشان داده وآلوده می شوند واغلب انتهای این شاخه ها خم شده وبه شکل عصا در می آید وآلودگی بر روی برگها نیز از محل رگبرگها ایجاد و به تدریج برگها آب سوخته وخشک شده وچسبیده به شاخه های آلوده باقی می ماند و این تغییر رنگ در درختان گلابی به رنگ سیاه،در درختان (به)به رنگ قهوه ای تیره ودردرختان سیب به رنگ قهوه ای روشن ظاهر می شود .

عوامل موثر در کسترش وتوسعه بیماری :

یکی از عوامل مهم وتاثیر گذار بر توسعه بیماری آتشک شرایط آب وهوایی حاکم بر منطقه است .درجه حرارت (29-24درجه) و مقدار رطوبت محیط نیز که به اشکال باران،شبنم یا رطوبت نسبی بسیار زیاد دیده می شود از عوامل باکتری این بیماری محسوب میشود. دومین عامل که مهمترین عامل انتقال و انتشار این بیماری میباشد حشرات،مخصوصا“ زنبور عسل است که این حشرات از یک طرف با حمل عامل بیماری بر روی بدن خود انتشار باکتری می گردند و از طرف دیگر به واسطه تغذیه از گیاهان ،میزبان ورود باکتری به درون گیاه میشوند.

روشهای مبارزه وکنترل :

کنترل این بیماری به روش شیمیایی وبا استفاده از سم به تنهایی مشکل ویا غیر ممکن می باشد .بنابراین استفاده از روشهای پیشگیری ورعایت نکات زیر لازم وضروری است :

1- نظر به اینکه انتقال بیماری از منطقه ای به منطقه ای دیگر معمولا از طریق نهال، قلمه ویا پیوندک صورت می گیرد بنابراین نهال وقلمه ویا پیوندک مورد نیاز از مناطق سالم و عاری از بیماری تهیه گردیده وسعی شود از ارقا م مقاوم استفاده گردد.

2- باغات از نظر تغذیه مورد توجه قرا گیرند واز مصرف زیاد کود ازته که سبب افزایش رشد و رویشی وابدار شدن شاخه شده وحساسیت درختان را نسبت به این بیماری افزایش میدهد خودداری شود

3- اندام های آلوده هرس و منهدم گردند وعلفهای هرز باغ واطراف درختان حذف شوند.

4- وسایل کار اعم از قیچی ،چاقو ،اره وغیره با الکل یا مایع ضد عفونی کننده پس از هرس هر درخت ضد عفونی گردند

5- نظربه اینکه زنبور عسل مهمترین عامل انتقال این بیماری در زمان گلدهی است از استقرار کندوهای زنبور عسل در باغات ومناطق آلوده جدا خودداری گردد.

6- از آنجایی که حشرات (همچون شته ها ،زنجره ها وپسیلها )به همراه کنه ها از عوامل انتقال بیماری در طول فصل رویشی محسوب میگردند مبارزه موثر با این حشرات در زمان رشد رویشی درختان ضرورت دارد

7- باغات آلوده با محلول سمی بردو یکبار در پاییز وسه بار در بهار در زمان گل دهی درختان، یک نوبت در موقعی که 5 درصد شکوفه باز شده است ،یک نوبت در زمانی که 50 درصد شکوفه ها ویک نوبت در زمان باز شدن تمام گلها سمپاشی گردند.

انتخاب نهال سالم وعاری از بیماری، گام اساسی در احداث وتوسعه ی باغات و تولید اقتصادی محصولات باغی می باشد برای مدیریت وجلوگیری از بیماری آتشک لازم است تلفیقی از روشهای پیشگیری وکنترل انجام گیرد

کاشت گوجه فرنگی

در مناطق معتدل حدود پنجاه تا شصت روز قبل از کشت در محل اصلی بذر آن را در شاسی، گلخانه یا خزانه کاشته و در اوایل فروردین ماه پس از اینکه سرما برطرف شد نشاء آن را از خزانه درآورده و در زمین اصلی می کارند.کاشت در مناطق گرمسیر اواخر زمستان انجام می شود.مقدار بذری که برای کاشت در خزانه در نظر می گیریم حدود 4 گرم در یکصد متر مربع است. 

فاصله خطوط کاشت برای واریته هایی که پایه آنها بلند است حدود 80 تا 120 سانتی متر و جهت ارقام پایه کوتاه 70 تا 110 سانتی متر می باشند. فاصله بین بوته ها برای واریته های فوق 40 تا 60 سانتی متر باید در نظر گرفته شوند پس از چندی که بوته ها شروع به رشد کردن نمودند برای اینکه محصول مرغوبتری داشته باشیم باید مقدار کمی از شاخه های آن را هرس نمائیم. چنانچه پای هر بوته کمی خاک داده شود مطلوبتر است.وجین کردن و سیخک زدن اطراف بوته ها از جمله کارهای ضروری است که باید صورت گیرد. 

کاشت را به طریقه پشته با جوی عمیق یا پشته با جوی کم عمق که همان سیستم فارو می باشد انجام می دهند. طریقه دوم معمول تر و متداولتر است به خصوص در مزارع وسیع مقرون به صرفه خواهد بود. باید توجه داشته باشند با در نظر گرفتن فواصل فوق الذکر در هر پشته فقط یک طرف آن را کشت نمایند.

در دوران فعالیت گیاه باید از دادن کود شیمیایی به طور سرک استفاده نمود.

از آفات مهم این نبات یک شب پره زمستانی است که خسارت وارده آن بدین قرار است وقتی گیاه جوانه زد و کمی رشد نمود لارو یا کرم شب پره مزبور جوانه ها ، برگها و ساقه های آن را مورد حمله قرار می دهد.

این آفات در زمستان در حال لاروی در بستر نبات به سر برده و پس از مدتی تبدیل به شفیره شده و این شفیره پس از چند روز تبدیل به پروانه که همان شب پره باشد می گردد. پروانه ماده آن در روی خاک یا در روی علفهای هرزه تخم ریزی کرده و مجددا تبدیل به لارو شده و دوران فوق را سپری می سازد.

جهت مبارزه با این آفت می توان با زدن شخم عمیق پس از برداشت محصول و نیز با دادن یخ آب در زمستان لاروهای این آفت را که در درون خاک زیست می نمایند از بین برد و از طرفی چون شب پره مورد بحث تخم خود را روی علفهای هرزه میگذارد لذا از بین بردن علفهای هرزه یک از طرق مبارزه با این آفت است.

مبارزه شیمیایی را نمی توان از نظر دور داشت و آن بدین طریق است که با پاشیدن طعمه مسموم در سطح مزرعه نسبت به معدوم ساختن آن اقدامی است اساسی بدین نحو که مقدار 800 گرم لیندین 25 درصد را با 80 کیلوگرم سبوس و دوحلب آب مخلوط نموده و به نسبت هر 60 کیلو طعمه در یک هکتار مصرف نمائیم. پاشیدن طعمه حتما باید در هنگام عصر صورت گیرد زیرا لاروها در این هنگام است که به سطح زمین آمده و پس از تغذیه طعمه مسموم شده و نابود می گردند.

آفت دیگری که این نبات را تهدید می کند شته است .این شته ها به وسیله خرطوم خود شیره برگها را مکیده و از آنها تغذیه نموده بالنتیجه نبات را ضعیف می نمایند.

این آفت از خود ماده چسبنده ای ترشح نموده و روی گیاه را آغشته کرده و آن را از بین می برد.بعضی از آنها هنگام زمستان به صورت پوره و برخی دیگر به صورت تخم در روی نبات و یا در بستر نبات زندگی می کنند. جهت مبارزه با این آفت بهتر است با یکی از سموم مالاتیون 50 درصد یا دیازینون 20 درصد به نسبت حدود 5/1 لیتر در هزار لیتر آب مخلوط کرده و مزرعه را سمپاشی نمایند.

مبارزه دیگر اینکه بلافاصله پس از برداشت محصول زمین را شیاری عمیق زده علفها و مانده های گیاهان را در زیر خاک نمایند.

آب دزدک نیز به نوبه خود یکی ازآفاتی است که گوجه فرنگی را مورد حمله قرار می دهد.این آفات از ریشه و ساقه گیاه تغذیه می کند و آن را نابود می سازد.آب دزدک در هنگام فصل زمستان به طور حشره کامل در زیر  خاک مشغول درست کردن لانه شده و در آنجا تخم ریزی می نماید.پوره ها پس از چند روز از این تخمها خارج شده و تا چندی در خاک به سر برده و رشد نموده و سپس از لانه خارج گشته و حمله به این محصول و سایر محصولات را آغاز می کنند.

آفت دیگری که به این گیاه لطمه وارد می سازد حشره بسیار کوچکی است در حدود یک میلیمتر به نام تریپس که رنگ آن زرد مایل به خاکستری است.

این حشره از شیره برگها و رگبرگهای گیاه تغذیه می کند .در اثر این تغذیه لکه های سفیدی که بعدا قهوه ای رنگ می شوند در روی نبات حاصل شده و برگها شروع به ریختن می نمایند.بعضی از این حشرات در پشت برگها جمع می شوند. این آفت از نظر کیفیت و کمیت به محصول لطمات زیادی وارد می سازد. حشره مورد بحث در زمستان گاهی به صورت حشره کامل و گاهی به صورت پوره در خاک و در علفهای هرزه به سر برده و در هنگام فروردین یا اردیبهشت به گیاه حمله می کند.

مبارزه شیمیایی آن بدین ترتیب است که به نسبت 5/1 لیتر مالاتیون 57 درصد را با 1000 لیتر آب مخلوط نموده و مزرعه را سمپاشی نمایند.

مبارزه مکانیکی یا زراعی آن این است که اولا علفهای هرزه و مانده گیاهان را جمع آوری و از بین ببرند.ثانیا در زمستان با دادن یخ آب آن را نابود سازند.

بیماری فوزاریوم که یک بیماری قارچی است رنگ برگهای گوجه فرنگی را به رنگ آجری متمایل به قهوه ای در آورده پس از چند روز برگها خشک شده میریزند .پیشگیری آن بهاین ترتیب است که سعی کنند آبیاری این نبات را در هنگام صبح یا عصر انجام دهند، آب را طوری در جویها جاری سازند که داغ آب کمی پایین تر از طوقه نبات باشد و بالاخره رعایت تناوب زراعی را در کشت این نبات بنمایند. به علاوه می توان بوته های گوجه فرنگی را به فاصله هر 15 روز یکبار با فسفیمکس به نسبت 2 لیتر در هزار لیتر آب بر روی بوته ها محلول پاشی نمود تا گیاه به بیماری های قارچی مقاوم گردد .

نقش عناصر در عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی

1-      ازت

تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشکیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد. کمبود ازت در گیاه سبب کاهش جیبرلین , اکسین و افزایش ممانعت کننده های رشد می شود . ریزش تعدادزیادی از گلها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت کمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است . این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هکتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد . اندازه , رنگ , مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت کاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد . به طور کلی ازت زیاد سبب بروز کاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end  rot) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می کند در صورتی که شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان کمبود ازت در گیاه کاهش پیدا می کند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندمان مصرف آب (  W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را کاهش می دهد.

2-      فسفر

وجود فسفر کافی در محیط ریشه سبب توسعه سریع و استفاده بهتر گیاه از آب و دیگر مواد غذایی ضروری گیاه می شود . فسفر (به همراه استفاده ازت و پتاسیم ) رنگ پوست و گوشت میوه , میزان ویتامین C و سفتی میوه را بهبود و بلوغ را تسریع می بخشد . بدیهی است بر مبنای مقدار فسفر برداشتی توسط گوجه فرنگی و آزمون خاک (حد بحرانی حداکثر 15 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای روش اولسون) بایستی نسبت به مصرف کودهای فسفاته اقدام نمود .

3-      پتاسیم

علائم کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی با تیره تر شدن رنگ گیاه و کوتاه شدن بین گرهها ظاهر می شود . نکروزه شدن حاشیه برگها نیز نشانه شدت کمبود پتاسیم در این گیاه است . افزایش میزان پتاسیم در محلول غذایی با کاهش خسارت ناشی از بیماری Alternaria همراه است . به نظر می رسد پتاسیم تاثیر مثبتی نیز بر روی قارچ برگی (Clodospriumfulvum ), پوسیدگی ساقه (Diplodialyocopersici) و پوسیدگی ریشه (Botrytis cinere) دارد .

گرچه تاثیر پتاسیم بر میزان محصول به اندازه ازت چشمگیر نیست اما با این حال اثر پتاسیم بر افزایش اندازه میوه را نمی توان نادیده گرفت . یکی از دلایل اختلال در رسیدن میوه , تغذیه  ناکافی پتاسیم در گوجه فرنگی است .

 کمبود پتاسیم سبب قهوه ای شدن آوندها , سفیدی دیواره , خاکستری شدن دیواره و سبزی میوه می شود . میزان پتاسیم در دمبرگ , همبستگی زیادی با توسعه بافت سفید در میوه دارد . بدشکلی و غیر یکنواختی رنگ میوه با افزایش مصرف پتاسیم کاهش می یابد . پتاسیم نقش مهمی نیز در رنگ میوه در صنایع تبدیلی دارد . مصرف پتاسیم سبب افزایش کارتنوئید , لیکوپن و کاهش کلروفیل شده و تاثیر زیادی در متابولیسم اسید های میوه (عمدتا اسید سیتریک و اسید مالیک) دارد . در مجموع کل مواد جامد, قند ها , اسید ها , کاروتن, لیکوپن , و خاصیت انباری در میوه های گوجه فرنگی که از تغذیه پتاسیم بهره مند بوده باشد بیشتر است . ریزش میوه قبل از بلوغ نیز در گیاهانی که دارای غلظت پتاسیم کمی هستند بیشتر است .

نظر بر اینکه مقدار پتاسیم مورد نیاز گوجه فرنگی در مقایسه با سایر عناصر غذایی باید حداکثر باشد , بنابراین مقدار کود پتاسیمی مورد نیاز چه از منبع سولفات (قبل از کاشت)و چه از منبع کلرورپتاسیم (سرک) بستگی به عملکرد , رقم , درصد رس , نوع رس, کلسیم و منیزیم , ظرفیت تبادل کاتیونی , مقدار پتاسیم قابل استفاده و درجه نسبی تخلیه پتاسیم خاکهای مربوطه دارد . در مناطق شور مصرف کلرورپتاسیم به صورت سرک در مقایسه با شاهد عملکرد را افزایش داده ولی قابل مقایسه با سولفات پتاسیم نبوده ولی در خاکهاو آبهای غیر شور مصرف چند دفعه ای کلرورپتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی (حداقل چهار بار) بیشترین تولید را چه در ایران و چه در پاکستان عاید نموده است .

پتاسیم علاوه بر افزایش تولید و بهبود کیفیت (بازار پسندی) , سبب افزایش مقاومت گیاهان منجمله گوجه فرنگی در برابر شوری , کم آبی , انواع تنشها و آفات و بیماریها نیز گشته و بازیافت آب و کود را نیز افزایش می دهد .

امروزه با استفاده از کودهای تقویتی که میزان بالایی پتاسیم قابل جذب برای گیاه دارند می توان به راحتی این عنصر را در اختیار گیاه قرار داد . در زمان میوه دهی بوته ها می توان با استفاده از سولوپتاس به صورت خاکی و میزان 10 کیلوگرم برای هر هکتار و از طریق آب آبیاری و یا دفاندر پتاسیم که به صورت محلول پاشی روی بوته ها و نسبت 2 لیتر در هزار لیتر آب ، نیاز بوته گوجه فرنگی را به پتاسیم برطرف نمود .