ازت 

ازت نقش اصلی ازت در گیاه ساخت پروتئینهای گیاهی بوده که نقشی ساختاری و کلیدی می باشد رشد و باردهی درختان پسته به میزان زیادی به ازت بستگی دارد و کمبود آن رشد ، باروری و تولید محصول را محدود می سازد .

بطورکلی نیاز گیاه پسته به ازت ، 600 گرم ازت خالص به ازای هردرخت در سال پرمحصول بوده و براساس درصد ازت کودهای ازته ، میزان مصرف هریک از کودها قابل محاسبه می باشد .

کود اوره

کود اوره با داشتن 46 درصد ازت دربین کودهای ازته معمولی دارای بیشترین درصد ازت می باشد اما بعلت تبدیل آن به گاز آمونیاک و تصاعد آن در صورتیکه کود اوره در سطح خاک داده شود و همچنین تشکیل یون بی کربنات در اثر تجزیه اوره که در جذب و ایفای نقش سایر عناصر بویژه عنصر آهن ایجاد مشکل می کند ، کود مناسبی جهت مناطق پسته کاری که بی کربنات آب آبیاری وخاک آنها بالا می باشد ، نیست .

کود نیترات آمونیم

کود نیترات آمونیم حاوی 35 درصد ازت که هردو شکل آمونیم و نیترات را دارا می باشد . نیترات حاصل از تجزیه نیترات آمونیم سریعا توسط گیاه قابل جذب می باشد اما در آبیاریهای سنگین بعلت حلالیت بالا و حرکت سریع ، نیترات در اعماق خاک حرکت کرده و از دسترس گیاه خارج می شود در نتیجه در خاکهای شنی و سبک بدلیل شستشوی نیترات و در خاکهای شور بدلیل ضریب شوری بالای نیترات آمونیم این کود توصیه نمی شود .

کود سولفات آمونیم

کود سولفات آمونیم حاوی 20 درصد ازت و 24 درصد گوگرد می باشد . یون آمونیم حاصل از تجزیه سولفات آمونیم ، ممکن است مقداری از آن بین لایه های کانیهای رسی تثبیت گردد و همچنین بعلت بار مثبت درگیر واکنشهای تبادلی گردد . یون سولفات مستقیما قابل جذب توسط گیاه بوده بعلاوه موجب کاهش موضعی PH شده و خاصیت اصلاح کنندگی دارد بنابراین کود سولفات آمونیم در خاکهای سبک و شنی بعلت قابلیت شستشوی کم سولفات آمونیم که جذب ذرات خاک می گردد و در خاکهای قلیایی با PH بالا بعلت خاصیت اصلاح کنندگی بنیان سولفات موجود در این کود توصیه می گردد .

بطورکلی اگر کودازته مصرفی در باغات پسته در 3 نوبت

اواخر اسفند یا اوایل فروردین ،

10 تیر لغایت 31تیر ،

و اواخر مرداد

مصرف شوند بازدهی بالاتری می توانند داشته باشند در حالت عادی با توجه به نیاز 600 گرم ازت خالص به ازای هر درخت مقدار 300 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیم در اواخر اسفند و 350 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیم در 10 تیر لغایت 31 تیر ( هنگام پرشدن مغز پسته ) و 300 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیم در اواخر مرداد ماه می تواند جهت باغات پسته بارور و برای درختان بزرگتر از 20 سال مصرف شود .

علائم کمبود ازت کمبود ازت موجب زردی برگها ، کاهش رشد تاج درخت ، کوچکی برگها ، باریک ماندن شاخه های تازه رشد کرده و کاهش رشد قطری شاخه ها ، قرمزشدن پوست درخت و رگبرگها و دمبرگها ، ریزش زودتر از معمول برگها در پائیز و کم مغز شدن و سبکی دانه ها می شود .

حد بحرانی ازت درخاک PPm – 2000 PPmو1000 حد بحرانی آن در برگ پسته 2.5 – 2 درصد ماده خشک می باشد .

بایستی توجه نمود هنگامی که کود ازته جلوی آب و در سطح خاک مصرف شده ، ارتفاع آب آبیاری بیشتر از 10 سانتی متر نبوده و از آبیاری سنگین اجتناب شود .

فسفــر

فسفــر قابلیت دسترسی به فسفر خاک توسط گیاه بیش از آنکه به مقدار آن در خاک بستگی داشته باشد به PH و شرایط خاک بستگی دارد . PH کمی اسیدی تا خنثی بهترین PH برای قابلیت دسترسی به فسفر می باشد . درخاکهای قلیایی تشکیل فسفاتهای کلسیم که حلالیت بسیار کم داشته و تبدیل آنها به فرمهای محلول نیز کند صورت می گیرد ، موجب کاهش قابلیت دسترسی به فسفر توسط گیاه می شود . فسفر از جمله عناصری است که در خاک بسیار کند حرکت کرده و توسط ذرات خاک تثبیت می گردد . در نتیجه کودهای فسفره بایستی در نزدیکی ریشه مصرف شده و از مخلوط کردن این کود با خاک به جهت جلوگیری از تثبیت و غیرفعال شدن آن بایستی جلوگیری نمود .

حد بحرانی فسفر در خاک15 PPm و در برگ پسته 0.14 درصد ماده خشک می باشد .

ازجمله علائم کمبود فسفر ، ارغوانی شدن برگ سرشاخه ها ، باریک شدن شاخه ها ، برهنه شدن درخت ، دیرباز شدن جوانه ها و تیره شدن رنگ برگهای پیر می باشد .

پتــاسیــم

پتــاسیــم نقش پتاسیم در گیاه بیشتر کاتالیزوری بوده و کمبود آن مقاومت گیاه را در برابر آفات و بیماریهاکاهش می دهد . پتاسیم موجب تسهیل نفوذ آب در سلولهای گیاهی و سبب کنترل عمل باز و بسته شدن روزنه های برگ در هنگام تبخیر و تعرق می شود .

جذب پتاسیم در سال پرمحصول ( ON ) حدود 6 برابر سال کم محصول ( Off ) بوده و بیش از 90 درصد کل جذب سالیانه پتاسیم در طی دوره پرشدن مغز اتفاق می افتد . درختان پسته پتاسیم زیادی جذب می نمایند بطوریکه جذب سالیانه پتاسیم توسط درخت پسته به جذب ازت و نیتروژن که پرمصرف ترین عنصر غذایی است نزدیک می باشد .

حد بحرانی پتاسیم قابل جذب درخاک 300 PPm و دربرگ2 – 1.5درصد ماده خشک می باشد .

مصرف پتاسیم موجب افزایش درصد خندانی و کاهش پوکی دانه های پسته نیز می گردد.

درصورت کمبود این عنصر در گیاه پسته حاشیه برگها به سمت بالا پیچیده همچنین برگهایی که کمبود پتاسیم دارند ، حاشیه سوختگی قهوه ای را نشان می دهند .

برای کوددهی به باغات فاقد پتاسیم درخاکهای با بافت سنگین و رسی می بایستی مقادیر زیادی از کودهای پتاسه درون شیار کودی مصرف شود در غیر اینصورت درختان پاسخ مناسبی به دریافت کود نخواهند داد ( حداقل 3 کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت بارده و بزرگ ) در اراضی سبک و شنی مقدار مصرف کودهای پتاسه می تواند کمتر در نظرگرفته شود .

از آنجایی که 90 درصد جذب پتاسیم توسط درخت پسته در طی دوره پرشدن مغز اتفاق می افتد ، محلولپاشی با کودهای حاوی درصد بالای پتاسیم و همچنین کاربرد کودهای پتاسه محلول در آب همراه با آب آبیاری ، در طی این دوره زمانی به بهبود کیفیت محصول و افزایش عملکرد محصول کمک شایان توجهی می نماید .

گـــوگـــرد

گـــوگـــرد گوگرد بصورت یون سولفات در محلول خاک وجود داشته و بعلت داشتن بارمنفی جذب ذرات خاک نمی شود ، اکسید و احیاء گوگرد درخاک بیولوژیکی بوده و میکرو ارگانیسمهای خاک می توانند گوگرد را به بون سولفات تبدیل و قابل استفاده برای گیاه نمایند .

اضافه کردن گوگرد به خاک علاوه بر تامین نیاز غذایی گیاه ، از نظر خواص اصلاحی و تاثیری که روی PH خاک دارد مفید می باشد . برای موثر بودن مصرف گوگرد بایستی شرایط از نظر تهویه رطوبت فراهم باشد تا میکرو ارگانیسمهای خاک بتوانند گوگرد را به سولفات تبدیل نمایند و این امر موجب کاهش موضعی PH گردد . علائم کمبود گوگرد مشابه علائم کمبود ازت بوده و شامل زردی برگهای جوان ، کاهش رشد گیاه و نازکی شاخه ها می باشد .

حد بحرانی گوگرد در خاک 15 PPmو در برگ پسته 0.3 درصد ماده خشک می باشد .

مقدار 1 – 50 تن گوگرد ترجیحا میکرونیزه در هر هکتار مخلوط با کودحیوانی در چالکودها جهت باغات پسته قابل توصیه می باشد .

کلسیـــم

کلسیـــم درخاکهای مناطق خشک و نیمه خشک ، کلسیم نسبت به سایر عناصر غذایی به مقدار بیشتری در محلول خاک وجود دارد اما فقط وجود آن در خاک و بافتهای گیاه و برگ ، دلیل براینکه محدودیتی از نظر آن وجود ندارد نیست و باید مطمئن شد که آیا عنصر مذکور در گیاه از تحرک مناسبی برخوردار بوده و آیا قادر به انجام وظیفه خود می باشد یا خیر . بنابراین مشکل اصلی کمبود کلسیم ، جذب آن از طریق خاک نبوده بلکه انتقال آن در داخل گیاه است که موجب بروز عوارض ناشی از کمبود کلسیم بخصوص در میوه ها که بیشتر از بقیه اندامهای گیاه به کلسیم نیاز دارند ، می شود .

از جمله عوارض کمبود کلسیم در درختان پسته عارضه لکه پوست استخوانی در دانه های پسته می باشد که با 3 نوبت محلولپاشی با کودهای حاوی کلسیم در اوایل فصل رشد ( اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت ) با فاصله 15 – 10 روزه می توان از شدت عارضه تا مقدار بسیار زیادی کاست .

حد بحرانی کلسیم در برگ پسته حدود 2 درصد ماده خشک گیاهی است . در خاک میزان کلسیم در ارتباط با منیزیم و سدیم سنجیده می شود و نسبت جذب سدیم ( SAR ) کمتر از 15 و نسبت کلسیم به منیزیم بیش از یک در خاک می تواند نشاندهنده وضعیت نسبتا مناسب کلسیم در خاک باشد .

در درختان پسته مبتلا به کمبود کلسیم ، برگهای جوان و نزدیک انتهای شاخه به شکل چروکیده و کج در آمده و نوک برگها و حاشیه آنها بطرف بالا و یا پائین لوله می شود . کمبود کلسیم در درختان پسته بیشتر کیفی بوده و در نتیجه اثرات متقابل با عناصر دیگر یا عدم انتقال مناسب در گیاه اتفاق می افتد درصورت نیاز می توان از 200 – 100 تن گچ خام در هکتار جهت اصلاح خاک و رفع نیاز گیاه به کلسیم استفاده نمود .