نقش هیومیک اسید در بهبودریشه‌زایی گیاهان
تأثیر هیومیک اسید بر رشد ریشه چنان واضح و شگرف است که در مواردی حجم ریشه راتا چند برابر افزایش می‌دهد. چنانکه همه می‌دانیم گیاهی که ریشه‌های وسیعتر و قویتردارد سالمتر و مقاومتر نیز خواهد بود.
تقویت ریشه‌زایی با مکانیسم‌های متعددی مرتبط است. اولاً چنانچه قبلاً ذکر شداصلاح ساختار فیزیکی خاک فضای مناسبتری را برای نفوذ ریشه ایجاد می‌کند. ثانیاًهیومیک اسید با افزایش نفوذپذیری سلول‌های ریشه به جذب بهتر موادغذایی و توسعهبیشتر گیاه کمک می‌نماید. از اینها گذشته ثابت شده است که هیومیک اسید با تولیدبیشتر اسیدهای نوکلئیک و اسیدهای آمینه تکثیر سلولی را در کل گیاه و بخصوص درریشه‌ها افزایش می‌دهد.
تأثیر هیومیک اسید در جذب بهتر مینرال‌هاو بهبود کیفیت محصول
افت کیفیت محصولات کشاورزی واقعیتی است که همه به آن معترفند و آزمون‌های متعددآن را اثبات کرده است. برای مثال غلات امروزی نسبت به محصولات مشابه نیم قرن پیشبین 30 تا 50 درصد مینرال کمتری در بردارند. اگر در نظر بگیرید این کمبودها بهسرعت به حیوانات پرورشی و خود انسان منتقل می‌شود، خواهید دید که قربانی اصلیدخالت‌های بی‌حد و حصر در طبیعت خود انسان است.
در اینجا نیز هیومیک اسید با مکانیسم‌های متعددی که قبلاً اشاره شد به جذب بهترمینرال‌ها و بهبود کیفیت محصول کمک می‌کند. علاوه بر آنچه قبلاً ذکر شده است بایداضافه کنیم که هیومیک اسید با بهبود تولید قند، پروتئین و ویتامین در گیاه و نیزتأثیر مثبتی که بر جنبه‌های مختلف فتوسنتز دارد نیز محتوای غذایی محصولات کشاورزیرا افزایش می‌دهد. پیش‌تر گفته شد که هیومیک اسید سبب تقویت دیواره سلولی می‌شود. با این مکانیسم نفوذپذیری محصولات نسبت به قارچ‌های فاسدکننده در همه موارد اعم ازغلات، میوه‌جات و سبزیجات کمتر شده و خاصیت انبارداری افزایش می‌یابد
نقش هیومیک اسید در افزایش ظرفیت تبادلکاتیونی خاک
کلاتورها (chelators) ترکیبات آلی هستند که بواسطه ساختارهای ویژه شیمیایی خودمی توانند در نقل و انتقال عناصر فلزی از خاک به ریشه گیاه بعنوان واسطه عمل کنند. قبلاً اشاره شد که غالب مواد معدنی نظیر اکسیدها، کربناتها و سولفیدها برای گیاهقابل جذب نیستند و سولفات‌ها هم قابلیت جذب محدودی دارند. نقش هیومیک اسید خاک ازیک طرف انحلال و جذب عناصر نامحلول از خاک و از طرف دیگر حفظ و نگهداری این عناصردر خود و انتقال آن در زمان مناسب به ریشه گیاه است. به این عمل تبادل کاتیونی نیزگفته می‌شود.
وقتی گفته می‌شود که هیومیک اسید ظرفیت تبادل کاتیونی خاک (cation exchangeable capacity) یا مختصراً CEC را افزایش می‌دهد اشاره به همین توانایی آن می‌باشد.
امروزه کلاتورهای مصنوعی متعددی در صنایع شیمیایی تولید و جهت انتقال کاتیون‌هایمختلف به گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. همه شما نام‌های اختصاری EDTA و EDDHA راشنیده‌اید. اینها نمونه‌ای از کلاتورهای مصنوعی گرانقیمت هستند که کاربردشان درکودهای شیمیایی مرسوم است. اما خودشان نوعی آلاینده محیط زیست محسوب می‌شوند وکاربردشان در کشت‌های ارگانیک اکیداً ممنوع است. اما هیومیک اسید و برخی ترکیباتدرونی آن نظیر فولویک اسید ضمن اینکه نقش کلاتوری خوبی ایفا می‌کنند، برای محیطزیست هیچ‌گونه ضرری ندارند.
نقش هیومیک اسید در آزادسازیمواد معدنی
آزادسازی مواد معدنی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. اولاً هیومیک اسید به دلیلاسیدی بودن (ph = 4-5) مستقیماً می‌تواند عناصر مختلف را از مواد معدنی آزاد کرده،به خود جذب نموده و در زمان مناسب در اختیار
ریشه قرار دهد. ثانیاً هیومیک اسید غذا و محرک رشد میکرواگانیسم‌های مفید خاکاست و همچنان که ملاحظه کردید آنها نیز به روش‌های گوناگون به آزادسازی عناصر درخاک کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که تنها وجود عناصر در خاک ضمانتی برای جذب آنهانیست. در واقع بسیاری از مواد معدنی نظیر اکسیدها، کربناتها و سولفیدها مطلقاً قابلجذب برای گیاه نیستند. به همین دلیل ممکن است شما گیاهی را روی معدن آهن بکارید وبا کمال تعجب مشاهده کنید که دچار کمبود آهن است. دلیلش این است که معادن آهناکثراً از اکسید غیرقابل جذب تشکیل شده‌اند. مهمترین ترکیب قابل جذب معدنی برایگیاهان سولفات عناصر فلزی می‌باشد. با این حساب هیومیک اسید بطور مستقیم وغیرمستقیم به رهاسازی و برداشت بهتر عناصر کمک می‌کند.
کلمات کلیدی:
